W ofercie publikacji do pobrania Wydawnictwa ASP pojawiła się nowa pozycja “Feminatywy w Akademii. Słowniczek”. To drugie wydanie słowniczka. Pierwsze zostało opublikowane w formie papierowej w edycji 500 szt. nakładem Lotnego Domu Wydawniczego w formie performatywnej w czerwcu 2022 roku w bramie Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie przy ul. Basztowej 18. Drugie wydanie zostało poszerzone o dokumentację fotograficzną wydarzeń wokół słowniczka.
19 maja 2021 roku Senat Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie przyjął zmiany w statucie Akademii, dotyczące możliwości stosowania w oficjalnych dokumentach uczelni żeńskich form stanowisk i funkcji. Konsekwencją tej decyzji była potrzeba stworzenia słowniczka feminatywów, pomocnego w codziennym użyciu. Taki słowniczek powstał w ścisłej współpracy z językoznawczynią, kierowniczką Pracowni Badań nad Słowotwórstwem Nazw Żeńskich z Uniwersytetu Wrocławskiego drą hab. Agnieszką Małochą. Jego wersja papierowa została wydrukowana w czerwcu 2022 roku we współpracy z Domem Utopii – Międzynarodowym Centrum Empatii w Krakowie w nakładzie 500 sztuk. Prawie dwa lata później udostępniamy wersję internetową publikacji do szerokiego użytkowania.
W słowniczku oprócz przykładów konkretnych feminatywów znajduje się zarys historyczny nazw żeńskich, opinie językoznawców, a także informacja o tym, jak używanie feminatywów wpływa na kształtowanie się marzeń dziewczynek względem ich przyszłości zawodowej. Słowniczek zawiera zbiór nazw żeńskich, które mogą się stać pomocne przede wszystkim w artystycznych uczelniach, jednak zawiera również nazwy odnoszące się do funkcji i stanowisk grupy osób zatrudnionych na stanowiskach biurowych. Zawarte tam słowa mogą być ponadto inspiracją do tworzenia własnych nazw, adekwatnych do specyfiki danej uczelni. Należy również zaznaczyć, że korzystanie z feminatywów nie wyklucza stosowania neutratywów czy innych form gramatycznych.
Zachęcamy do pobrania publikacji (link do pobrania) a także zapoznania się z innymi tytułami, które Wydawnictwo ASP udostępniło do nieodpłatnego pobrania (link do strony Wydawnictwa ASP)
Komitet Ministrów przy Radzie Europy już w 1990 roku wydał rekomendację dotyczącą eliminacji seksizmu w języku. Zalecenia nakazywały konieczność stosowania terminologii uwzględniającej równą obecność płci w projektach ustaw, w administracji publicznej oraz edukacji z wykorzystaniem wszelkich środków, jakie dany kraj członkowski uzna za właściwy.
W konsekwencji tych zaleceń każdy kraj wchodzący w skład organizacji wcielał dyrektywy w swoim zakresie. W 2003 roku w Austrii w federalnej konstytucji w art. 7 ust. 3 pojawił się zapis: Oficjalne nazwy urzędów mogą być używane w formie, która wyraża płeć piastuna lub piastunki urzędu. To samo dotyczy tytułów, stopni akademickich i określeń zawodowych. W Szwajcarii istnieją przepisy wykluczające stosowanie nazw męskocentrycznych w znaczeniu generycznym w odniesieniu do kobiet. Kobiety i mężczyźni mają być tak samo widoczni w normach prawnych poprzez zapis w tekście. To równouprawnienie w aktach prawnych i administracyjnych zostało usankcjonowane w 2010 roku. W 2018 roku niemieckie Ministerstwo Edukacji, Nauki i Kultury wydało przewodnik dotyczący właściwego stosowania w praktyce równości językowej.
Język polski wyraźnie wykazuje androcentryczny charakter, w którym wyklucza się widzialność kobiet, co przekłada się na dyskryminację i niezgodę ze standardami ukształtowanymi w międzynarodowych umowach. Wynika to głównie z nieświadomości uwarunkowań kulturowych. “Feminatywy w Akademii. Słowniczek” to działanie na poziomie uczelni artystycznej, które stara się wyjść naprzeciw standardom ukształtowanym w europejskich międzynarodowych umowach.