Zaznacz stronę

Aktualna wystawa

JONIAK W AKADEMII

wystawa w 100. rocznicę urodzin artysty

 

Wystawa czasowa: wrzesień – październik 2025

Muzeum Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie,
Plac Jana Matejki 13, 31-157 Kraków,

Wystawa czynna:
od wtorku do piątku od 9.00 do 15.00,

Wstęp bezpłatny

Juliusz Joniak (1925-2021) – wybitny kontynuator nurtu koloryzmu w malarstwie polskim związany był z Akademią Sztuk Pięknych w Krakowie przez pięćdziesiąt lat życia. Początkowo kształcił się w Szkole Przemysłu Artystycznego we Lwowie (Staatliche Kunstgewerbeschule), ale już w 1945 roku przyjechał do Krakowa i rozpoczął naukę w akademii, gdzie na podstawie prac został przyjęty od razu na drugi rok. Studiował pod kierunkiem Jerzego Fedkowicza, Czesława Rzepińskiego, Konrada Srzednickiego i Ludwika Gardowskiego. W trakcie studiów został asystentem w pracowni prof. Czesława Rzepińskiego, w kolejnych latach łączył karierę malarską z działalnością pedagogiczną. Kierował Katedrą Malarstwa i Rysunku na Wydziale Malarstwa ASP, pełnił funkcję dziekana Wydziału Malarstwa i dwukrotnie objął stanowisko prorektora uczelni. W 1986 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Mury uczelni opuścił w 1995 roku wraz z przejściem na emeryturę. Przez dekady pracy akademickiej wykształcił grono uznanych artystów i zapisał się w ich pamięci jako wybitny pedagog.

Joniaka od początku absorbowały zagadnienia barwne w połączeniu z konstruowaniem przestrzeni obrazu. Artysta mówił: Ze środków wyrazu w malarstwie na pierwszym miejscu stawiam kolor, ponieważ uważam, że jest najbardziej kompletnym środkiem ekspresji w obrazie. We wczesnym okresie Joniak syntetyzował kompozycje, budował płaszczyzny obrazu nie tylko za pomocą barwy, lecz także konturową linią. Na przełomie lat 60. i 70. powstały ważne dla artysty cykle: „Kalejdoskop” i „Znaki na niebie”, w których postacie i pejzaż sprowadzone zostały do syntetycznych form pełnych koloru. Mało znanym nurtem w malarstwie artysty była twórczość o tematyce sportowej, w tym seria obrazów powstałych na początku lat 70. w ramach kolejnych edycji Biennale Sportu w Hiszpanii. Liczne podróże i muzealne spotkania z dziedzictwem sztuki europejskiej stały się natomiast impulsem do podjęcia dyskursu z dawnymi mistrzami – artysta stworzył parafrazy dzieł Goi, Vezálqueza, Delacroix, Rembrandta. Tu nie tylko ważna jest zmysłowa gra koloru w zmiennym, migotliwym świetle, ale również emocjonalne napięcie towarzyszące scalaniu całości zjawiska plastycznego na obrazie, pisał prof. Stanisław Tabisz, były student Joniaka.

Kuratorka wystawy: Katarzyna Łomnicka

 

O Muzeum

Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w swojej działalności odnosi się do dziejów, ale także współczesności i przyszłości najstarszej polskiej uczelni artystycznej, powołanej w 1818 roku w strukturze ówczesnego Uniwersytetu Jagiellońskiego.  

Jako jednostka ogólnouczelniana, powstała w konsekwencji decyzji rektora Akademii, prof. Jana Pamuły w 2003 roku, Muzeum podjęło działania w zakresie pozyskiwania, opracowywania i upowszechniania zbiorów, pamiętając jednocześnie i otaczając troską dzieła z kolekcji tworzonych przez wszystkich, którym kształcenie artystyczne w Krakowie, przez niemal dwieście lat było nieobojętne. Siedzibą Muzeum są pomieszczenia na pierwszym piętrze Gmachu Głównego uczelni, pośród monumentalnego układu korytarzy i sal wykładowych, wzniesionych w 1879 roku, według projektu Macieja Moraczewskiego. 

Zakładając wyjątkowość wnętrz krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, trzeba wspomnieć, że prawdziwe skarby muzealnych inwentarzy znajdują się na stałe w najważniejszych jej miejscach. Salę Senacką zatem zdobi kolekcja obrazów pochodzących z XVIII, XIX i XX wieku a także rzeźbiarskie popiersia profesorów. W gabinecie rektora zaś, na ścianach eksponowana jest, tworzona od lat 30. XX wieku, malarska kolekcja autoportretów i portretów rektorów uczelni. Korytarze wypełniają licznie, wykonane w XIX w. gipsowe kopie rzeźb antycznych, chociaż w najbliższych latach aranżacja korytarzy może ulec zmianie na rzecz współczesnych dzieł stworzonych przez profesorów związanych z Akademią.

Działalność Muzeum, przede wszystkim w aspekcie upowszechniania wiedzy o sztuce, określony jest w strategii rozwoju Akademii Sztuk Pięknych i odnosi się przede wszystkim do budowania relacji ASP z jej otoczeniem, nie tylko naukowym ale przede wszystkim polegającym na dostrzeganiu partnerstwa w obszarach dotąd nieznanych uczelni artystycznej. Znacznie obszerniejsza ma być także lista adresatów przygotowywanych aktywności muzealnych, przygotowywanych w duchu zapewnienia dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami. Sztuka zatem oraz wartości z nią związane i ją otaczające mają być dostępne a nie jedynie udostępniane. 

Sala ekspozycyjna

Muzeum posiada niewielką, ale wykorzystywaną całkiem intensywnie salę ekspozycyjną, służącą wystawom czasowym. W zbiorach, liczących niemal sześć tysięcy rubryk inwentarzowych znajdują się kolekcje artystyczne: malarstwa, rysunku, tkaniny artystycznej, rzeźby, form projektowych – w tym prace najwybitniejszych studentów, profesorów i rektorów Akademii. Od Jana Matejki, Jacka Malczewskiego, Stanisława Wyspiańskiego, Józefa Mehoffera, Wojciecha Weissa, Konstantego Laszczki, Xawerego Dunikowskiego, po Andrzeja Wajdę, Andrzeja Wróblewskiego oraz wybitnych artystów ostatnich trzech dekad – Czesława Rzepińskiego, Adama Marczyńskiego, Tadeusza Kantora, Jerzego Nowosielskiego i współczesnych, jak Marcin Maciejowski, Dariusz Vasina, Michał Zawada, czy Marcin Kowalik.  

Zbiory – artyści

Specyfika zbiorów Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie wynika z głównej formy ich pozyskiwania i oparta jest na decyzji artystów przekazujących swoje dzieła w darze. W tej grupie znalazły się m.in. rysunkowy „Portret Jana Matejki” (1893) Wojciecha Weissa, a także malarskie dzieła Zbigniewa Makowskiego, Teresy Bujnowskiej, Zbigniewa Bajka, Andrzeja Bednarczyka, Grzegorza Bednarskiego, Adama Brinckena, Małgorzaty Buczek, Zbyluta Grzywacza, Adama Hoffmanna, Sławomira Karpowicza, Łukasza Konieczki, Andrzeja Kreutz-Majewskiego, Tadeusza Majewskiego, Tadeusza Łakomskiego, Leszka Misiaka, Jana Pamuły, Stanisława Rodzińskiego, Czesława Rzepińskiego, Allana Rzepki, Stanisława Tabisza, Pawła Taranczewskiego, Jacka Waltosia, Tadeusza Wiktora, Adama Wsiołkowskiego, Lucjana Ząbkowskiego, a także Stanisława Białogłowicza, Mieczysława Janikowskiego, Danuty Leszczyńskiej-Kluzy, Tadeusza Mysłowskiego, Jerzego Panka, Jacka Sroki, Stanisława Sroki, Stanislawa Sachy-Stawiarskiego, Zygmunta Waliszewskiego i Ewy Żelewskiej-Wsiołkowskiej.  

Niezwykłe, cenne rzeźby podarowali Muzeum artyści uhonorowani tytułem doktora honoris causa Akademii, Igor Mitoraj i Toshihiro Hamano. Autorami i darczyńcami rzeźb są także profesorowie: Stefan Borzęcki, Ewa Janus, Jerzy Nowakowski, Krystyna Nowakowska, Antoni Porczak, Zofia Puget, Józef Sękowski.  

Liczba zbiorów zwiększa się także dzięki darom, także wyróżnionym pracom studentów.